�oà n Thị �iểm

Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)

(ất dậu 1705 - Bính dần 1746)

Nữ sĩ, hiệu Hồng Hà nữ sĩ, con �oàn Doãn Nghi và Võ thị, em danh sĩ �oàn Doãn Luân

Tổ quán vốn ở xã Hiến Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc (tỉnh Bắc Ninh). Sau, bà và mẹ v� ở với anh ở huyện �ư�ng Hào, tỉnh Hải Dương (nay là Hải Hưng)

Năm 16 tuổi, Thượng thư Lê Anh Tuấn muốn xin bà làm con nuôi để tiến vào làm phi tần trong cung, nhưng chỉ ở ít lâu bà xin v�. Cùng với anh cần cù h�c tập trở nên ngư�i sành văn chương

Bà kén chồng, cha mất, bà đã 25 tuổi, vẫn chưa đính hôn với ai. Mãn tang cha, có công tử làng Hoạch Trạch là Nhữ �ình Toản và Thượng thư ở làng Kim Lũ ân cần nh� mối giạm h�i, bà đ�u từ chối

Ngư�i anh mất, bà đảm nhận gánh nặng gia đình. Bấy gi�, ngư�i làng Sài Trang, huyện �ư�ng Hào có con gái tiến cung, đón bà vào cung ở dạy nàng cung tần ấy

Năm Kỷ tị 1739, trong nước loạn lạc, chợ An Bình và làng Mĩ thử bị tàn phá, bà từ chức giáo thụ ở cung cấm, v� ngụ ở xã Chương Dương dạy h�c

Sau bà lập gia đình với Tiến sĩ Nguyễn Ki�u, ngư�i làng Phú Xá, huyện Từ Liêm. Ngày chồng bà lên đư�ng đến nhiệm sở mới (ở Nghệ An) bà mất nhằm ngày 11-9 năm Bính dần 1746

Tương truy�n chính bà đã phiên dịch khúc ngâm chinh phụ của �ặng Trần Côn (nhưng cũng có sách cho rằng bản dịch đó là của Phan Huy ích). �i�u biết chắc chắn là bà gi�i văn chương, có nhi�u thơ văn xướng h�a với anh, với chồng khá nhi�u, nhưng phần lớn đã thất lạc. Duy còn một bản Tục truy�n kì cũng g�i là Truy�n kì tân phả (để phân biệt với Truy�n kì mạn lục của Nguyễn Dữ)

Theo Phan Huy Chú (Lịch tri�u hiến chương loại chí quyển 45) tập truyện Tục truy�n kì gồm 6 truyện: Bích câu kì ngộ, Hải khẩu linh từ, Vân cát thần nữ, Hoành sơn tiên cuộc, An ấp liệt nữ, Nghĩa khuyển khuất miêu

Nhưng trong Nam sử tập biên quyển 5 (1724) quả quyết bà �iểm chỉ có 3 truyện:

- Hải khẩu linh từ (tức chuyện nữ thần Chế Thắng)

- Vân Cát thần nữ (Liễu Hạnh công chúa)

- An ấp liệt nữ (chuyện Phan thị, vợ thứ của �inh Nho Hoàn)